مقدمه
شیرآلات صنعتی یکی از اجزای حیاتی و پرکاربرد در صنایع مختلف هستند که نقش مهمی در کنترل و تنظیم جریان سیالات ایفا می‌کنند. از میان انواع مختلف شیرآلات، شیرهای دروازه ای (گیت ولو) و شیرهای کروی (گلوب ولو) دو نوع بسیار رایج هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت‌های اساسی گیت ولو و گلوب ولو بپردازیم تا با شناخت دقیق ویژگی‌های هر یک، بتوانید بهترین انتخاب را برای کاربردهای مختلف صنعتی انجام دهید. با ما همراه باشید.
گیت ولو یا شیر دروازه ای چیست؟
شیر دروازه ای یا گیت ولو (Gate Valve)، دستگاهی است که برای کنترل و قطع جریان سیال در خطوط لوله طراحی شده است. این شیر با مکانیزمی شبیه به دروازه یک قلعه عمل کرده و با باز و بسته شدن یک صفحه کشویی، مسیر عبور سیال را کنترل می کند. به عبارت ساده تر، شیر دروازه ای مانند یک سد عمل می کند که می تواند جریان سیال را به طور کامل مسدود کرده یا اجازه دهد تا به راحتی عبور کند.
ویژگی های کلیدی شیر دروازه ای عبارتند از:
- طراحی ساده و کاربردی: ساختار ساده شیر دروازه ای باعث شده است که نصب و تعمیر آن به نسبت آسان باشد.
- افت فشار کم: هنگامی که شیر به طور کامل باز است، افت فشار در آن بسیار کم است و این ویژگی آن را برای کاربردهایی که نیاز به حداقل افت فشار دارند، مناسب می سازد.
- مناسب برای سیالات با ویسکوزیته بالا: شیرهای دروازه ای به دلیل طراحی خاص خود، توانایی عبور سیالات با ویسکوزیته بالا را دارند.
- عدم مناسب بودن برای کنترل دقیق جریان: به دلیل ساختار شیر، کنترل دقیق جریان با استفاده از شیر دروازه ای دشوار بوده و ممکن است به شیر آسیب برساند.
- مناسب برای قطع کامل جریان: شیر دروازه ای برای قطع کامل جریان سیال بسیار مناسب بوده و در این حالت مانند یک سد عمل می کند.
گیت ولو یا شیر دروازه ای چه کاربردهایی دارد؟
شیرهای دروازه ای به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود، در صنایع مختلفی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
یک نکته مهم در خصوص گیت ولو یا شیر دروازه ای:
با توجه به اینکه شیرهای دروازه ای برای کنترل دقیق جریان مناسب نیستند، استفاده از آنها به عنوان شیر کنترل جریان توصیه نمی شود.
گلوب ولو یا شیر کروی چیست؟
شیر کروی یا گلوب ولو (Globe Valve)، یک عنصر کنترلی حیاتی در سیستم‌های لوله کشی است که برای تنظیم و قطع جریان سیال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شیر از یک دیسک متحرک و یک نشیمنگاه ثابت تشکیل شده است که به صورت خطی نسبت به هم حرکت می‌کنند. با چرخاندن دسته‌ی شیر، دیسک بالا و پایین رفته و دهانه عبور سیال را باز یا بسته می‌کند. ساختار داخلی شیر کروی شامل بدنه، کاپوت، ساقه، دیسک و نشیمنگاه است. از ویژگی‌های بارز شیر کروی می‌توان به قابلیت تنظیم دقیق جریان، مقاومت در برابر فشارهای بالا و تنوع در جنس و اندازه اشاره کرد. این شیرها به دلیل ساختار خاص خود، اغلب در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های کلیدی شیر کروی عبارتنداز:
- تنظیم دقیق جریان: با چرخاندن جزئی دسته‌ی شیر، می‌توان به راحتی میزان جریان سیال را تنظیم کرد.
- مقاومت در برابر فشار بالا: شیرهای کروی معمولاً برای کار در شرایط فشار بالا طراحی می‌شوند.
- تنوع در جنس و اندازه: این شیرها در جنس‌های مختلفی مانند چدن، فولاد ضد زنگ و آلیاژهای خاص تولید می‌شوند و در اندازه‌های متنوعی موجود هستند.
- ساختار ساده: ساختار داخلی شیر کروی نسبتاً ساده بوده و تعمیر و نگهداری آن آسان است.
- کاربرد گسترده: شیرهای کروی در صنایع مختلفی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بنابراین شیر کروی یک ابزار کنترل جریان بسیار کاربردی است که در بسیاری از سیستم‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با شناخت ویژگی‌ها و کاربردهای این شیر، می‌توان از آن به بهترین نحو در سیستم‌های لوله کشی استفاده کرد.
تفاوت گلوب ولو با گیت ولو چیست؟
یکی از رایج ترین پرسش ها این است که “شیرهای دروازه ای یا کروی؟ کدام یک برای شما مناسب تر است؟” در پاسخ باید گفت که شیرهای دروازه ای و کروی هردو از پرکاربردترین انواع شیرآلات صنعتی هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شیرهای دروازه ای با ساختار ساده و افت فشار کم، عمدتاً برای قطع و وصل کامل جریان سیال به کار می‌روند. در مقابل، شیرهای کروی با ساختار پیچیده‌تر، امکان تنظیم دقیق جریان را فراهم کرده و برای کنترل دقیق‌تر فرآیندها مناسب‌تر هستند. انتخاب نوع شیر مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع سیال، فشار کاری، دمای محیط و دقت کنترل جریان بستگی دارد.
چند نکته کلیدی برای انتخاب بین گلوب ولو یا گیت ولو:
- افت فشار: شیرهای دروازه ای کمترین افت فشار را دارند، در حالی که شیرهای کروی افت فشار بیشتری ایجاد می‌کنند.
- تنظیم جریان: شیرهای کروی برای تنظیم دقیق جریان مناسب‌تر هستند.
- ساختار: شیرهای دروازه ای ساختار ساده‌تری نسبت به شیرهای کروی دارند.
- کاربرد: شیرهای دروازه ای عمدتاً برای قطع و وصل کامل جریان و شیرهای کروی برای کنترل دقیق جریان به کار می‌روند.
سخن پایانی
در انتخاب بین شیر دروازه ای و گلوب ولو، شناخت دقیق تفاوت‌های آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. هر یک از این شیرها برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند و انتخاب نادرست می‌تواند به عملکرد نامطلوب سیستم و حتی آسیب به تجهیزات منجر شود.
به‌طور خلاصه:
- شیرهای دروازه ای یا گیت ولو به دلیل ساختار ساده و افت فشار کم، عمدتاً برای قطع و وصل کامل جریان سیال به کار می‌روند و در مواردی که کنترل دقیق جریان اهمیت چندانی ندارد، انتخاب مناسبی هستند.
- شیرهای کروی یا گلوب ولو با ساختار پیچیده‌تر و قابلیت تنظیم دقیق جریان، برای کنترل دقیق فرآیندها و مواردی که نیاز به تنظیم دقیق دبی سیال است، به کار می‌روند.
برای انتخاب مناسب‌ترین نوع شیر، لازم است به عوامل مختلفی مانند نوع سیال، فشار کاری، دمای محیط و دقت کنترل جریان توجه شود. با در نظر گرفتن این عوامل و ویژگی‌های هر نوع شیر، می‌توان بهترین انتخاب را برای سیستم خود انجام داد. در نهایت، توصیه می‌شود که برای انتخاب بهترین نوع شیر، با یک متخصص در این زمینه مشورت کنید. در صورت تمایل می توانید پرسش های خود را در قسمت دیدگاه ها در انتهای مطلب مطرح نموده و منتظر پاسخ کارشناسان ما باشید. از همراهی شما عزیزان صمیمانه سپاسگزاریم.
